Độ không đảm bảo đo là gì? Tìm hiểu về độ không đảm bảo đo trong thực tế

Trong bất kỳ phép đo nào, dù là đơn giản hay phức tạp, đều tồn tại một mức độ không chắc chắn nhất định. Độ không đảm bảo đo chính là thông số này dùng để biểu thị mức độ tin cậy của kết quả đo. Vậy, độ không đảm bảo đo là gì và thông số này có ý nghĩa như thế nào đối với chất lượng của phép đo? Hãy cùng Venmer Việt Nam tìm hiểu trong bài viết dưới đây.

Độ không đảm bảo đo là gì?

Độ không đảm bảo đo là gì? Đó là câu hỏi mà bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực đo lường, hiệu chuẩn hay thử nghiệm đều cần phải trả lời được. 

Theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025, độ không đảm bảo đo là thông số gắn liền với kết quả đo, thể hiện mức độ tin cậy của kết quả đó. Nói cách khác, độ không đảm bảo đo cho biết kết quả đo của chúng ta có thể sai lệch bao nhiêu so với giá trị thực tế.

Đánh giá độ không đảm bảo đo là một yêu cầu bắt buộc đối với mọi phòng thí nghiệm được công nhận theo tiêu chuẩn ISO/IEC 17025, bất kể đó là phòng hiệu chuẩn hay phòng thử nghiệm. 

Việc đánh giá này không chỉ giúp đảm bảo chất lượng kết quả đo mà còn là một chỉ tiêu quan trọng để đánh giá năng lực kỹ thuật của phòng thí nghiệm.

Đối với các phép hiệu chuẩn, việc xác định độ không đảm bảo đo là một quy trình bắt buộc. Phòng thí nghiệm phải có thủ tục cụ thể để đánh giá độ không đảm bảo đo cho tất cả các phép hiệu chuẩn. 

Tuy nhiên, đối với hoạt động thử nghiệm, việc đánh giá độ không đảm bảo đo có thể phức tạp hơn do bản chất đa dạng của các phương pháp thử. Trong một số trường hợp, việc tính toán chính xác độ không đảm bảo đo là rất khó khăn. 

Dù vậy, phòng thử nghiệm vẫn phải cố gắng xác định tất cả các yếu tố có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả đo và đưa ra một đánh giá hợp lý. Điều này nhằm đảm bảo rằng kết quả thử nghiệm không bị đánh giá quá cao hoặc quá thấp so với thực tế.

Yếu tố ảnh hưởng đến mức độ đánh giá độ không đảm bảo đo

Việc đánh giá độ không đảm bảo đo không phải lúc nào cũng giống nhau mà phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác nhau.

Yêu cầu của phương pháp thử

Mức độ nghiêm ngặt trong việc đánh giá độ không đảm bảo đo phụ thuộc rất lớn vào yêu cầu cụ thể của từng phương pháp thử. Mỗi phương pháp thử nghiệm đều có những đặc trưng riêng, đòi hỏi các yếu tố khác nhau cần được xem xét. 

Ví dụ, một phương pháp thử nghiệm có độ chính xác cao sẽ yêu cầu đánh giá độ không đảm bảo đo một cách chi tiết và kỹ lưỡng hơn so với một phương pháp thử nghiệm có độ chính xác thấp.

Yêu cầu của khách hàng

Yêu cầu của khách hàng cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến mức độ đánh giá độ không đảm bảo đo. Khách hàng khác nhau sẽ có những yêu cầu khác nhau về độ chính xác của kết quả thử nghiệm. 

Đối với những khách hàng có yêu cầu cao về chất lượng, phòng thí nghiệm cần thực hiện đánh giá độ không đảm bảo đo một cách kỹ lưỡng hơn để đảm bảo đáp ứng được kỳ vọng của khách hàng.

Giới hạn quy định

Các giới hạn quy định trong các tiêu chuẩn kỹ thuật, quy định pháp luật hoặc các yêu cầu của cơ quan quản lý cũng đặt ra những yêu cầu nhất định đối với việc đánh giá độ không đảm bảo đo. 

Những giới hạn này thường xác định mức độ chấp nhận được của sai số đo và yêu cầu phòng thí nghiệm phải chứng minh rằng kết quả đo của họ nằm trong phạm vi cho phép.

Xem thêm: Hiệu chuẩn máy đo khí thải: Đầu tư cho một tương lai xanh

Yếu tố ảnh hưởng đến độ không đảm bảo đo

Yếu tố con người

Con người đóng vai trò quan trọng trong quá trình đo lường. Các sai sót do con người gây ra có thể bao gồm việc đọc sai giá trị, thao tác sai thiết bị, hoặc lựa chọn sai phương pháp. 

Để giảm thiểu ảnh hưởng của yếu tố này, cần có quy trình đào tạo bài bản cho người thực hiện, đồng thời thường xuyên kiểm tra và đánh giá năng lực của họ.

Tiện nghi và điều kiện môi trường

Điều kiện môi trường làm việc như nhiệt độ, độ ẩm, áp suất, độ rung… có thể ảnh hưởng đến độ ổn định và độ chính xác của thiết bị đo, từ đó làm tăng độ không đảm bảo đo. 

Ví dụ, nhiệt độ cao có thể làm biến dạng các bộ phận của thiết bị, dẫn đến sai số đo. Do đó, cần đảm bảo điều kiện môi trường làm việc ổn định và phù hợp với yêu cầu của từng loại thiết bị.

Phương pháp thử nghiệm và hiệu chuẩn

Phương pháp thử nghiệm và hiệu chuẩn được sử dụng cũng là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến độ không đảm bảo đo. Mỗi phương pháp thử nghiệm đều có những ưu nhược điểm và phạm vi áp dụng khác nhau. 

Việc lựa chọn phương pháp thử nghiệm phù hợp và thực hiện đúng quy trình sẽ giúp giảm thiểu sai số đo.

Thiết bị đo lường

Thiết bị đo lường là công cụ trực tiếp để thu thập dữ liệu. Độ chính xác, độ ổn định và độ tin cậy của thiết bị sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả đo. Các yếu tố như tuổi thọ của thiết bị, tình trạng bảo trì, hiệu chuẩn định kỳ đều cần được quan tâm.

Tính liên kết chuẩn đo lường

Tính liên kết chuẩn đo lường là mối quan hệ giữa các chuẩn đo lường khác nhau. Nếu các chuẩn đo lường không được liên kết một cách chính xác, sẽ gây ra sai số lan truyền trong quá trình đo lường, làm tăng độ không đảm bảo đo.

Xem thêm: Các loại bình khí hiệu chuẩn chất lượng cao tại Venmer

Bài viết trên đây đã trả lời cho câu hỏi độ không đảm bảo đo là gì và những yếu tố ảnh hưởng đến độ không đảm bảo đo trong thực tế. Với khí chuẩn Venmer, bạn sẽ tiết kiệm được thời gian và chi phí hiệu chuẩn, đồng thời đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn chất lượng quốc tế. Hãy để Venmer đồng hành cùng bạn trên con đường nâng cao chất lượng sản phẩm.